Słynny wrak z Antykithiry w Muzeum Archeologicznym w Atenach (6/4/2012 – 28/4/2013)

Niemal wszystkie zabytkowe przedmioty, które wyciągnięto ze słynnego wraku z Antykithiry (378 obiektów) w okresie 1900-1901 oraz 1976 prezentowane są po raz pierwszy na nowej, czasowej wystawie Narodowego Muzeum Archeologicznego w Atenach (otwarcie wystawy 6 kwietnia 2012, czynna do 28 kwietnia 2013 ).
Stary wrak namierzyła w roku 1900 grupa poławiaczy gąbek z wyspy Symi, którzy podjęli się wydobycia ładunku ze statku w rok później przy pomocy okrętów Królewskiej Marynarki Wojennej, zaś druga faza prac miała miejsce w 1976 r. Podczas wydobywania wraku z głębiny w pracach uczestniczyła grupa archeologiczna przy wsparciu Calypso – oceanograficznego statku Jacquesa Cousteau.
Pieczę nad wystawą sprawuje dyrektor Muzeum, Nikos Kalcas. 
Eksponaty podzielono na użytek wystawy na cztery grupy. Pierwsza z nich to „Tło historyczne wydobycia wraku – u zarania archeologii morskiej”. Obejmuje ona chronologię prac wydobywczych i konserwacji pierwszych cennych znalezisk, takich jak państwowe dokumenty oraz ówczesne publikacje prasowe, związane z tematem. W drugiej grupie, zatytułowanej: „Statek, późniejszy wrak – jego wielkość, załoga i pasażerowie” przedstawiane są szczątki ładowni z ołowianą powłoką zewnętrzną i innymi elementami jej wyposażenia (system odprowadzania wody z ładowni, urządzenia pomiarowe- mierniki głębokości i in.). Jak wynika z zachowanych szczątków – ale też ładunku- wrak był statkiem handlowym (gr. olkas, łac. navis oneraria), o szacunkowej nośności 300 ton.  
Poza tym, w obrębie tej samej grupy prezentowane są także przedmioty, które były własnością i wyposażeniem załogi i pasażerów (np. naczynia, lampy oliwne, zabawki), które przywołują codzienność i zwyczaje ludzi ze statku.
Jakiego rodzaju towary transportował statek, skąd wypłynął, gdzie go załadowano i dokąd zmierzał? Na te pytania odpowiada trzecia część pt. „Droga i ładunek statku”. Spiżowe i marmurowe posągi, szklane wazy, spiżowe naczynia, jak i złote ozdoby, które eksponowane są w tej części stanowią jedynie część ładunku. Niestety, pozostałe zatonęły wraz ze statkiem na bardzo dużej głębokości. Przedmioty reprezentują estetyczne preferencje osób je zamawiających lub potencjalnych nabywców, ale przede wszystkim odzwierciedlają nowe historyczne zjawisko handlowania dziełami sztuki. Dlatego też uważa się, że badanie ładunku dostarczy istotnych faktów dla studiów nad handlem morskim i transportem dzieł sztuki greckiej pod koniec epoki hellenistycznej i okresu panowania rzymskiego, w świetle działalności handlowej i estetycznych wyborów kształtującej się dopiero, rzymskiej arystokracji.  Cała ostatnia część wystawy przedstawia mechanizm z Antykithiry i wszystkie ocalałe jego fragmenty (82) wraz z trzema znanymi i największymi segmentami, które stanowią element stałej ekspozycji w Muzeum.
Zainteresowanie tą zaskakującą i wyjątkową konstrukcją, będącą owocem wiedzy matematycznej i astronomicznej starożytnych jest oczywiście ogromne. Mechanizm był astronomicznym „dziennikiem pokładowym”, który określał czas na podstawie ruchu słońca, księżyca i związków pomiędzy nimi, zaćmień i ruchu innych – znanych w tej epoce – planet. Dzieje interdyscyplinarnych badań nad nim, plany, radiografie, tomografie, porównania w formacie cyfrowym i kopie rekonstrukcji można zobaczyć na wystawie wraz z kilkuminutowym filmem 3D oraz filmem dokumentalnym o wraku i jego mechanizmie, produkcji Images First Ltd., przy współpracy ERT [grecka telewizja państwowa.] oraz Arte.
Wystawa współorganizowana jest przez Narodowe Muzeum Archeologiczne, Narodową Fundację Badań Naukowych, Grupę Badawczą Mechanizmu z Antykithiry i Stowarzyszenie Badawcze Starożytnej Greckiej Technologii (E.M.A.E.T.).

(źródło: To Vima / Greek News Agenda)

Advertisement