Διάλεξη “Ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος” – Εκδήλωση Γραφείου Τύπου (Βαρσοβία, 5/3/2012)

Διάλεξη του αναπληρωτή καθηγητή του Πανεπιστημίου Μακεδονίας (Θεσσαλονίκη), Νίκου Μαραντζίδη, με θέμα «Ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος – Εσωτερικές και διεθνείς διαστάσεις», πραγματοποιήθηκε στις 5 Μαρτίου στο Πανεπιστήμιο Βαρσοβίας.
Η διάλεξη διοργανώθηκε από το Γραφείο Τύπου, σε συνεργασία με το Τμήμα Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Βαρσοβίας.
Ο καθηγητής παρουσίασε το ιστορικό πλαίσιο και τα σημαντικότερα γεγονότα του εμφυλίου, προκειμένου να αναδείξει το πολύπλοκο πλέγμα σχέσεων που συνέδεε την Ελλάδα της περιόδου του εμφυλίου με ξένες χώρες.
Επικεντρώθηκε στον ρόλο χωρών της Ανατολικής Ευρώπης και την υποστήριξη των κομμουνιστών ανταρτών από το Ανατολικό μπλόκ, δίνοντας έμφαση στην βοήθεια της Πολωνίας προς τους έλληνες κομμουνιστές, η οποία περιελάμβανε την υποδοχή και περίθαλψη προσφύγων ανταρτών και παιδιών, την ίδρυση μυστικού στρατιωτικού νοσοκομείου στη Βαλτική, αποστολές τροφίμων, ιατροφαρμακευτικού υλικού κ.ά..
Αναφέρθηκε, επίσης, στις διάφορες περιόδους μνήμης του εμφυλίου στην Ελλάδα και στην θεματολογία του εμφυλίου στην ελληνική λογοτεχνία.
Την διάλεξη, στην οποία παρέστησαν ο πρέσβης Γαβριήλ Κοπτσίδης και πολλά μέλη της Ελληνικής Πρεσβείας, παρακολούθησαν οι φοιτητές και οι διδάσκοντες του Τμήματος Ελληνικών Σπουδών, καθηγητές του Πανεπιστημίου Βαρσοβίας, ομογενείς και άλλοι Έλληνες της Βαρσοβίας.
Ο καθ. Ν. Μαραντζίδης συνεργάζεται στενά, τα τελευταία χρόνια, με το Γραφείο Τύπου, το οποίο παρέχει διευκολύνσεις στη  έρευνά του για την βοήθεια της Πολωνίας προς τους έλληνες πρόσφυγες του εμφυλίου.

Lecture by professor Nikos Marantzidis about the Greek Civil War (Warsaw, 5/3/2012)

A lecture titled “The Greek Civil War – Internal and international dimensions” was held at the University of Warsaw by the professor of the University of Macedonia (Thessaloniki), Nikos Marantzidis, on the 5th of March 2012. The lecture was organized by the Greek Press and Communication Office in Warsaw, in conjunction with the Department of Greek Studies of the University of Warsaw.
The professor presented the historical context and the main events of the Civil War, aiming to demonstrate the complicate relations of Greece with foreign countries during the Civil War. He focused on the role of various Eastern European countries and their support to the Greek communist partisans, emphasizing Poland`s aid towards the Greek communists, which concentrated on the reception and care of refugees (partisans and children), the creation of a secret military hospital in the Baltic Sea, food provisions, medical equipment etc.. There were, also, references to the different periods of collective memory regarding the Civil War in Greece and to issues related to the Civil War in Greek literature.
The lecture was attended by the Greek Ambassador Gabriel Coptsidis and several members of the Greek Embassy, students and professors of the Department of Greek Studies, professors of the University of Warsaw, along with members of the general public, among which were Greeks, expatriates and residents of Warsaw.
Professor Marantzidis works closely with the Press Office during the last years, in his research about Poland`s aid towards the Greek refugees of the Civil War.

Advertisement

Συνέντευξη ακολούθου τύπου Μαρίας Μονδέλου στην έκδοση “Πολυπολιτισμικές συνομιλίες” του Δήμου Βαρσοβίας

Σε ειδική έκδοση του Δήμου Βαρσοβίας που τιτλοφορείται «Πολυπολιτισμικές συνομιλίες – Εκπαιδευτικός οδηγός», δημοσιεύεται σειρά συνεντεύξεων με εκπροσώπους χωρών και πολιτισμών που διαμένουν και δραστηριοποιούνται στη Βαρσοβία.
Η έκδοση πραγματοποιήθηκε με αφορμή το «Ευρωπαϊκό Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου 2008» και εντάσσεται στις πρωτοβουλίες της Βαρσοβίας για την προώθηση της υποψηφιότητάς της ως Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Πρωτεύουσας το 2016.
Ο εκπαιδευτικός οδηγός προορίζεται κυρίως για τα σχολεία μέσης εκπαίδευσης της Βαρσοβίας και περιλαμβάνει συνεντεύξεις εκπροσώπων των χωρών της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ελλάδας, της Κίνας, της Ινδίας, της Ρωσίας, της Σλοβακίας, της Ουκρανίας, της Λιθουανίας, της Γεωργίας, της Αρμενίας, της Λευκορωσίας, της Τσετσενίας, του Βιετνάμ, καθώς και εκπροσώπων της Βαρσοβίας, των Αφρικανών, των Αράβων, των Αθίγγανων και των Εβραίων.
Στην έκδοση συμπεριλαμβάνεται συνέντευξη της προϊσταμένης του Γραφείου Τύπου Βαρσοβίας, Μαρίας Μονδέλου, στην κοινωνιολόγο Beata Kosakowska, με κυριότερα θέματα τη ζωή ενός ξένου στη Βαρσοβία, τις αντιλήψεις των Πολωνών για την Ελλάδα και τις ελληνο-πολωνικές πολιτιστικές σχέσεις. Τίτλος της συνέντευξης «Τόπος για ζωή, όπου τώρα εξελίσσεται ο πολιτισμός».
Στην εισαγωγή αναφέρεται ότι πρόκειται για «συνάντηση με τη Μαρία Μονδέλου, ακόλουθο τύπου στην Ελληνική Πρεσβεία Βαρσοβίας, υποψήφια διδάκτορα του Ιονίου Πανεπιστημίου» και σημειώνονται βιογραφικά στοιχεία, όπως η άφιξη στη Βαρσοβία στις αρχές φθινοπώρου του 2009 και η παραμονή για πολλά χρόνια στην Ιταλία, αρχικά για σπουδές στη Βενετία και στη συνέχεια, για εργασία ως ακόλουθος τύπου στη Ρώμη.
«Λόγω επαγγέλματος, έπρεπε να μετατεθώ σε άλλη διπλωματική Αρχή. Έκανα μια επιλογή δέκα χωρών, όπου επιθυμούσα να τοποθετηθώ, χωρίς όμως να αναφέρω την Πολωνία. Όταν λοιπόν αποδείχθηκε ότι θα εργάζομαι στη Βαρσοβία, ήταν για μένα μια  έκπληξη. Τώρα δεν μετανιώνω καθόλου που ήρθα εδώ, αλλά πριν από τον ερχομό μου στη Βαρσοβία, τίποτα δεν με συνέδεε με την Πολωνία, δεν είχα εδώ ούτε οικογένεια, ούτε γνωστούς, ελάχιστα γνώριζα για τους κατοίκους της. … Θα ήθελα, για παράδειγμα, να είχα γνωρίσει τον καθηγητή Bronisław Geremek, του οποίου τα εξαιρετικά ενδιαφέροντα βιβλία ιστορίας ήδη γνώριζα, καθώς ασχολούμαι με την ιστορική έρευνα.Κρίμα που δεν πρόλαβα.
Οι γνώσεις μου για την Πολωνία δεν ήταν ιδιαίτερες. Γνώριζα ορισμένες πτυχές της ιστορίας της, όπως για παράδειγμα ότι τον 16ο και τον 17ο αιώνα η Πολωνία και η  Ελλάδα συνδέονταν με εμπορικές σχέσεις, στη χώρα σας εισάγονταν από την Κρήτη  μεγάλες ποσότητες κρασιού, καθώς εδώ υπήρχε μεγάλη ζήτηση. Γνώριζα, επίσης, για την περίοδο του κομμουνισμού, για το κίνημα Αλληλεγγύη, τον Λεχ Βαλέσα…Και φυσικά την φήμη σας στον κινηματογράφο, που θεωρείται ιδιαίτερα πρωτοποριακός, με εκπροσώπους όπως ο Kieślowski και ο Wajda. Θυμάμαι ότι όταν ο αδελφός μου έμαθε για την μετάθεσή μου στην Πολωνία, είπε με ενθουσιασμό ότι είναι πραγματικά ένας τόπος για να ζήσει  κανείς, καθώς η Πολωνία βρίσκεται στην πολιτιστική πρωτοπορία». 
Σε ερώτημα για τις προσδοκίες πριν από την άφιξη στη Βαρσοβία, αναφέρονται μεταξύ άλλων τα εξής : «Μπορώ να πω τι ήταν αυτό που σίγουρα δεν περίμενα!. Δεν περίμενα μια τόσο τεράστια ποσότητα χιονιού!… Διαβάζοντας για την Βαρσοβία πριν από τον ερχομό μου, έμαθα ότι είναι μια όμορφη πόλη με πλούσια ιστορία. Και πράγματι, η παλιά πόλη της Βαρσοβίας, Starόwka, είναι πολύ όμορφη. Το γεγονός ότι οι Πολωνοί κατόρθωσαν να ανοικοδομήσουν τόσο το παλαιό ιστορικό κέντρο όσο και την υπόλοιπη πόλη εκ νέου μετά τις  καταστροφές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου προκαλεί πάντοτε τον θαυμασμό μου.  […] Όσο για τις  προσδοκίες μου ως προς τη πολιτιστική ζωή, υπό την ευρεία της έννοια, αντικατοπτρίστηκαν στην πραγματικότητα. …Στη Βαρσοβία εδρεύουν πολλά ινστιτούτα και κέντρα πολιτισμού ξένων χωρών. Το Γραφείο Τύπου  συνεργάζεται με πολλούς οργανισμούς και μπορώ να υποστηρίξω ότι πολλά πραγματοποιούνται σε αυτόν τον τομέα: πολλές συναντήσεις, εκδηλώσεις, διασκέψεις, φεστιβάλ, όλα αυτά χάρη στη συνεργασία μας με άλλες χώρες.
Σε ερώτημα για την εργασία ενός ακολούθου τύπου, σημειώνεται ότι: «Η εργασία αυτή μού επιτρέπει την επαφή με τους ανθρώπους, τον πολιτισμό που δημιουργούν και επιχειρούν να προβάλουν στον κόσμο. Γι` αυτό την αγαπώ τόσο, προσπαθώντας  παράλληλα να την συνδυάσω με άλλες ασχολίες. Στο πλαίσιο της ερευνητικής μου δραστηριότητας στον τομέα της ιστορίας, συνεργάζομαι με το Πανεπιστήμιο Βαρσοβίας και το Τμήμα Ανατολικών Σπουδών, συχνά προσκαλούμαι να δώσω διαλέξεις στους φοιτητές».

8ο Συνέδριο Ιταλικής Εταιρείας Νεοελληνικών Σπουδών (Παλέρμο, 24-26/11/2010)-Μεγάλοι ποιητές και νεοελληνιστές έδωσαν το “παρών”

Πραγματοποιήθηκε στο Παλέρμο της Σικελίας, από τις 24 ως τις 26 Νοεμβρίου, το 8ο Συνέδριο της Ένωσης Ιταλών Νεοελληνιστών. “Η Ελλάδα στον καθρέφτη, πολυπλοκότητα και επικαιρότητα του νεοελληνικού πολιτισμού”, το θέμα της συνάντησης.
Κατά την τριήμερη συνάντησή τους, στην πρωτεύουσα της Σικελίας, οι ερευνητές, μελετητές και πανεπιστημιακοί καθηγητές Νέων Ελληνικών, στην Ιταλία, είχαν την ευκαιρία να ανταλλάξουν εμπειρίες, να προτείνουν νέα λογοτεχνικά ερεθίσματα προς εμβάθυνση και αξιοποίηση, αλλά και να εκφράσουν τις απόψεις τους για το μέλλον του επιστημονικού τους τομέα.
Στους συμμετέχοντες στο συνέδριο, ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος, οι γνωστοί νεοελληνιστές Μάριο Βίττι και Βιντσέντσο Ρότολο, οι φιλόλογοι Παναγιώτης Μαστροδημήτρης και Ερατοσθένης Καψωμένος, η καθηγήτρια νέων ελληνικών του πανεπιστημίου του Παλέρμο, Ρενάτα Λαβανίνι και η Πάολα Μαρία Μινούτσι, του πανεπιστημίου Λα Σαπιέντσα της Ρώμης.
Ο Μάριο Βίττι, θέλησε να αναφερθεί στο “τι απομένει από τους Φράγκους και τους Ελληνες της Κωνσταντινούπολης”, με πτυχές καθαρά βιωματικές, από την στιγμή που και ο ίδιος κατάγεται από μεικτή οικογένεια της Πόλης. “Μετά την κατάργηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η Τουρκία του Κεμάλ Ατατούρκ, έθεσε τόσα γραφειοκρατικά εμπόδια στους μη μουσουλμάνους πολίτες, που τελικά, κατάφερε να τους αποκλείσει, από πολλά σημαντικά επαγγέλματα”, τόνισε ο Βίττι.
Ο Τίτος Πατρίκιος, στην ανακοίνωσή του με τίτλο “Γράφοντας μετά το Άουσβιτς”, υπογράμμισε ότι “γράφει κανείς, κατά της εξουσίας που φτιάχνει τα στρατόπεδα αλλά που μπορεί και να τα προετοιμάζει. Γράφει κατά της εξουσίας, που, συχνά, προσπαθεί να επιβάλλει,στην τέχνη, ακόμη και τους χρόνους με τους οποίους πρέπει να εκφράζεται”.
Ο δε καθηγητής Βιντσέντσο Ρότολο, από τους σημαντικότερους διευθυντές του ιταλικού πολιτιστικού ινστιτούτου της Αθήνας και καθηγητής -στην συνέχεια- νέων ελληνικών στο Παλέρμο, αναφέρθηκε στην σημερινή πραγματικότητα των νεοελληνικών σπουδών: “Τα τελευταία χρόνια, στην Ιταλία, παρατηρείται μείωση των πανεπιστημιακών εδρών νέων ελληνικών. Είναι όμως βασικής σημασίας η οικονομική υποστήριξη από μέρους της Ελλάδος-η οποία συνεχίζεται-όπως και το ότι αποστέλλονται λέκτορες από το Υπουργείο παιδείας, για την βοήθεια στην διδασκαλία της γλώσσας”, παρατήρησε ο Ρότολο.
Η Κατερίνα Καρπινάτο, από το πανεπιστήμιο της Βενετίας, κατά την παρέμβασή της, τόνισε την ανάγκη συνεχούς ενημέρωσης και εμβάθυνσης των καθηγητών, με την πολύτιμη αρωγή και του διαδικτύου, το οποίο μπορεί να προσφέρει μια πρώτη, γενική εικόνα, διαθέσιμων βιβλιογραφιών και ιστορικών μαρτυριών”.
Ιδιαίτερη, εμβληματική η περίπτωση της ιταλίδας Γκάια Τζακάνι. Εμαθε νέα ελληνικά στην Ιταλία, δίδαξε στο πανεπιστήμιο της Ρώμης και στη συνέχεια “μετανάστευσε” στην Κύπρο, στο πανεπιστήμιο της Λευκωσίας. Ένα εύγλωττο παράδειγμα της ανοικτής και γόνιμης φύσης, της καλώς εννοούμενης “πολιτιστικής παγκοσμιοποίησης”.
Το συνέδριο του Παλέρμο, φιλοξένησε, επίσης, δημοσιογράφους, ιστορικούς, μεταφραστές, που μορφώθηκαν και ανέπτυξαν την κριτική τους οξυδέρκεια, φοιτώντας στις έδρες νέων ελληνικών των ιταλικών πανεπιστημίων. Σε ότι αφορά, επίσης, τον κύριας σημασίας τομέα της πολιτιστικής διπλωματίας, η ακόλουθος τύπου Μαρία Μονδέλου, αναφέρθηκε λεπτομερώς στη χρήσιμη αξιοποίηση των γραφείων τύπου ως γέφυρες που να συνδέουν την Ελλάδα με τον υπόλοιπο κόσμο.
Η καθηγήτρια Πάολα Μαρία Μινούτσι, παρουσίασε το έργο του σκηνοθέτη καθηγητή και ποιητή, Μιχάλη Πιερή από την Κύπρο, το οποίο χάρη στις μεταφράσεις της διαδόθηκε και στο ιταλικό αναγνωστικό κοινό.
Οι εργασίες, συνέπεσαν, τις ημέρες αυτές, με τις φοιτητικές κινητοποιήσεις, στα ιταλικά πανεπιστήμια, με αίτημα να διατηρηθούν οι χρηματοδοτήσεις, για την δημόσια παιδεία της χώρας. Ένα θέμα που αφορά άμεσα και τις έδρες νέων ελληνικών, οι οποίες, αποδεικνύουν ότι το κριτήριο για την υποστήριξη και την προαγωγή της διδασκαλίας, δεν μπορεί να είναι αποκλειστικά ποσοτικό, αλλά πρέπει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη και την ποιοτική παράμετρο, η οποία συμβάλλει στη μόρφωση και καλλιέργεια του κάθε σκεπτόμενου πολίτη.
(Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ)

Εκδηλώσεις “Ευρωπαϊκής Ημέρας Γλωσσών” (Βαρσοβία, 20-27/9/2010)- Συμμετοχή Γραφείου Τύπου Βαρσοβίας

Οι φετινές εκδηλώσεις της «Ευρωπαϊκής Ημέρας Γλωσσών 2010» πραγματοποιήθηκαν στη Βαρσοβία από τις 20 έως τις 27 Σεπτεμβρίου.
Το Γραφείο Τύπου, για μία ακόμη χρονιά, συμμετείχε στη διοργάνωση των εκδηλώσεων προβολής των ευρωπαϊκών γλωσσών, εκδηλώσεις που στοχεύουν στην ενημέρωση του πολωνικού κοινού για τον γλωσσικό και πολιτιστικό πλούτο των χωρών της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Γλωσσών θεσπίστηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 2001.
Διοργανωτές των εκδηλώσεων ήταν δεκατρείς χώρες, μέλη του EUNIC Cluster Βαρσοβίας (European Union National Institutes for Culture): Ελλάδα (Γραφείο Τύπου Ελληνικής Πρεσβείας), Εσθονία (Πρεσβεία Εσθονίας), Ιρλανδία (Πρεσβεία Ιρλανδίας), Μεγ. Βρετανία (British Council), Βέλγιο (Πρεσβεία Βελγίου), Δανία (Πολιτιστικό Ινστιτούτο Δανίας), Γερμανία (Goethe-Institut), Πορτογαλία (Ινστιτούτο Camoes), Γαλλία (Γαλλικό Ινστιτούτο), Ιταλία (Ιταλικό Ινστιτούτο), Αυστρία (Αυστριακό Ινστιτούτο), Ρουμανία (Ρουμανικό Ινστιτούτο), Ρωσία (Ρωσικό Κέντρο Επιστήμης και Πολιτισμού).
Στη διοργάνωση συμμετείχαν, επίσης, το EUNIC Cluster Βαρσοβίας, η Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Πολωνία, το πολωνικό Ίδρυμα για την Ανάπτυξη του Εκπαιδευτικού Συστήματος, το Πανεπιστήμιο Βαρσοβίας, το Εκπαιδευτικό Τμήμα του Δήμου Βαρσοβίας, το Κρατικό Εθνογραφικό Μουσείο στη Βαρσοβία, η Δημόσια Βιβλιοθήκη της συνοικίας Praga (Δήμος Βαρσοβίας), το πολωνικό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Εκπαίδευσης, η πολωνική Κρατική Επιτροπή για την Πιστοποίηση της Επάρκειας της Πολωνικής ως Ξένης Γλώσσας. Οι εκδηλώσεις τελούσαν υπό την αιγίδα του πολωνικού Υπουργείου Εθνικής Παιδείας, του πολωνικού Υπουργείου Επιστήμης και Ανώτερης Εκπαίδευσης, της Δημάρχου Βαρσοβίας και της Πρυτάνεως του Πανεπιστημίου Βαρσοβίας.
Η απήχηση των εκδηλώσεων τις προηγούμενες χρονιές οδήγησε τους διοργανωτές στην απόφαση για την φετινή διοργάνωση πολυήμερων εκδηλώσεων, με ποικίλο περιεχόμενο.  
Το πλήρες πρόγραμμα, που περιελάμβανε, μεταξύ άλλων, ημερίδα, μαθήματα γλωσσών, σεμινάρια, φεστιβάλ ταινιών, street game, κ.ά., μπορεί να αναζητηθεί στην ηλεκτρονική σελίδα των εκδηλώσεων www.edj.waw.pl

Przemek Kordos, Maria Mondelou, Pantelis Gianoulis at the Greek stand

Η ελληνική συμμετοχή στις εκδηλώσεις, η οποία περιελάμβανε μεταξύ άλλων φεστιβάλ ταινιών, μάθημα ελληνικής γλώσσας, σεμινάριο για το ζεϊμπέκικο, ελληνικό περίπτερο κ.ά., διοργανώθηκε από τη Γραμματέα Επικοινωνίας, Μαρία Μονδέλου.
Αναλυτικότερα, η ελληνική συμμετοχή είχε ως εξής:

Poems on the Underground – Greek contemporary poetry

The Press Office of the Greek Embassy in Warsaw promotes the contemporary poetry of Greece and participates to   “Poems on the Underground” events (6-30 September 2010).
“Poems on the Underground” (Wiersze w Metrze) has been inspired by other similar projects  in many cities: Dublin, Paris, New York, Barcelona, Stockholm, Stuttgard and Moscow, organised for the first time in London in 1986.
Wiersze w Metrze promotes contemporary European poetry in public city spaces, through happenings, haiku competition, poetry city game and a performing poetry festival.
Many cultural institutes and embassies participate to the project, which takes place under the auspices of the the mayor of Warsaw, Hanna Gronkiewicz-Waltz.
Greek contemporary poetry will be represented by two acclaimed poets, Kiki Dimoula and Nasos Vagenas.
Kiki Dimoula has recently been awarded the European Literature Prize for 2010. Her poetry has been translated into English, French, German, Swedish, Danish, Spanish and many other languages.
Dimoula’s poetry is haunted by the existential dissolution of the post-world era. Her central themes are hopelessness, insecurity, absence and oblivion. Using diverse subjects and twisting grammar in unconventional ways, she accentuates the power of the words through astonishment and surprise, but always manages to retain a sense of hope.
Nasos Vagenas, professor of Theory and Critique of Literature in the Department of Theatre Studies of the University of Athens, in 2005 was awarded with the State Poetry Prize for his poetic collection ‘Stefanos’.
His poetic work includes the books: ‘Field of Mars’, ‘Biography’, ‘Roxani’s Knees’, ‘Wandering of a non-traveller’, ‘The Fall of the Flying’, ‘Barbarous Odes’ , ‘The Fall of the Flying B’, ‘Dark Ballads and Other Poems’, ‘Stefanos’.
His poetry has been translated into English, German, Italian, Dutch, Romanian, Serbian.
Two poems of Kiki Dimoula and Nasos Vagenas have been translated in polish language for “Wiersze w Metrze” by the professors and students of the Department of Greek Studies of the University of Warsaw (Institute of Interdisciplinary Studies “Artes Liberales”).

Ζακλίν ντε Ρομιγύ “Μαθήματα ελληνικών”

Χωρίς όραση, η 96χρονη γαλλίδα ελληνίστρια Ζακλίν ντε Ρομιγύ εξακολουθεί να γράφει για την επικαιρότητα των αρχαίων ελληνικών, δίνοντάς μας σύντομα μαθήματα γλώσσας.
Σε μια εποχή έντονων ανακατατάξεων η 96χρονη Ζακλίν ντε Ρομιγύ εξακολουθεί να είναι η πιο ζωηρή υπέρμαχος μιας υπόθεσης φαινομενικά χαμένης: της διατήρησης των ελληνικών γραμμάτων στα ευρωπαϊκά σχολεία. Η συγκυρία είναι δύσκολη. Πρώτον, τίθεται το ερώτημα πόσες πιθανότητες έχει η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας να επιζήσει στον καιρό της «ψηφιακής επανάστασης» και της διάδοσης του Διαδικτύου. Και σαν να μην έφτανε αυτό, εδώ και μισό αιώνα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες πλήττει τις κλασικές σπουδές μια ιδιαιτέρως σοβαρή και επικίνδυνη κρίση. Εκδηλώθηκε αντίδραση στην ιδέα ότι τα αρχαία έργα ήταν ανέκαθεν ανώτερα. Υποστηρίχτηκε η άποψη ότι έχουμε «κατακλυστεί από τα ελληνικά!». Δημιουργήθηκαν έριδες που θα μπορούσαν να συνοψιστούν στον τίτλο «Διαμάχη ανάμεσα στους Αρχαίους και στους Σύγχρονους». Σε αυτόν τον αγώνα η μεγάλη κυρία των ελληνικών γραμμάτων προχωρεί για άλλη μία φορά ένα βήμα μπροστά από την εποχή της. Προβλέπει ότι η κρίση θα είναι σύντομη. Και προκειμένου να μην τρέφει κανείς καμία αμφιβολία ως προς αυτό, αφήνει μία ακόμη παρακαταθήκη στους επιγόνους της με το βιβλίοΜαθήματα ελληνικών(γαλλικός τίτλος:Ρetites lecons sur le grec ancien, δηλαδή Σύντομα μαθήματα αρχαίων ελληνικών ), το οποίο έγραψε το 2008 αμέσως μετά τοΡourquoi la Grece? (Γιατί η Ελλάδα;). Αυτή τη φορά απλώς χρειάστηκε τη συνεργασία της πρώην μαθήτριάς της, επίσης ελληνίστριας, Μονίκ Τρεντέ.
 Η συγγραφέας μάς θυμίζει ότι η εν λόγω διαμάχη δεν είχε τη δύναμη να ανακόψει τη διάδοση των ελληνικών, τα οποία συνέχισαν να διδάσκονται όλο και πιο έντονα όχι μόνο στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες αλλά και στον Νέο Κόσμο, ενώ ακόμη πολλά έργα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας αντλούν την έμπνευσή τους από την Ελλάδα. Η Ελλάδα, ο μύθοι της, οι ήρωές της εξακολουθούν να είναι «στη μόδα»… Και αυτό δεν είναι διόλου παράξενο. Με βάση τη σύντομη ιστορική αναδρομή της ντε Ρομιγύ σε αυτό το βιβλίο, στο σημείο που μπορεί να νομίσει κανείς ότι όλα τελειώνουν για την ελληνική γλώσσα, εκεί ακριβώς όλα αρχίζουν. «Συνέβη αυτό όταν το Βυζάντιο, τη μόνη ελπίδα που είχε απομείνει για να διατηρηθεί ζωντανή η ελληνική γλώσσα, έπεσε στα χέρια των Τούρκων. Αντί να πεθάνει η ελληνική γλώσσα μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους, ήταν ακριβώς τότε που πολλοί Ελληνες της Κωνσταντινούπολης μετανάστευσαν στην Ευρώπη, εκδηλώθηκαν κάποιες προσπάθειες αναβίωσης των ελληνικών στη Φλωρεντία, άρχισε ο Ερασμος στο Ρότερνταμ να προτρέπει ολόκληρη την Ευρώπη να μάθει ελληνικά, ήρθε και η ανακάλυψη της τυπογραφίας το 1440 και συνέβαλε καθοριστικά όχι μόνο στη διάδοση των γραμμάτων και στην κυκλοφορία των γλωσσών, αλλά και στην εξάπλωση της διδασκαλίας των ελληνικών (…). Και αν νιώθουμε ότι μπαίνουμε σε έναν νέο Μεσαίωνα, αν οι μελετητές των αρχαίων γλωσσών, που αρχίζουν να σπανίζουν πλέον στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, θυμίζουν αναπόφευκτα τους αντιγραφείς του 13ου αιώνα που με τον ζήλο τους κρατούσαν άσβεστη τη φλόγα στα κελιά των μοναστηριών, μπορούμε τουλάχιστον να ελπίζουμε, καθώς όλα οδεύουν πιο γρήγορα σήμερα από ό,τι στο παρελθόν, ότι η κρίση θα είναι σύντομη και θα παρέλθει γρήγορα».
Η Ζακλίν ντε Ρομιγί μοιάζει να έχει υπόψη της την πολύ σύγχρονη φαινομενολογία των προβλέψεων όταν αποφαίνεται στα Μαθήματα ελληνικών: «Οπως και να ΄χει- και για να παραμείνουμε στην εκπληκτική ιστορία μιας εξελικτικής πορείας που μας οδηγεί από τον 15ο αιώνα π.Χ. μέχρι τον 21ο- το σίγουρο είναι πως σαστίζει κανείς μπροστά στη δύναμη με την οποία διαδόθηκε η ελληνική γλώσσα μέσα από τόσες κρίσεις και αναγεννήσεις». Υπάρχει μια σιωπηρή υπόσχεση σε μια διαδικασία φυσιολογικής ανάπτυξης, την οποία εγγυάται η φύση. Πώς εξηγείται όμως το συγκεκριμένο φαινόμενο; Ο πρώτος λόγος που συνέβαλε καταλυτικά στην εξάπλωση της αρχαίας ελληνικής γλώσσας ανά τους αιώνες ήταν η άρρηκτη σχέση η οποία συνέδεσε τη γλώσσα με τη θαυμαστή ακτινοβολία των έργων που γράφηκαν σε αυτήν. Πέρα από το ότι η Ελλάδα επινόησε διαδοχικά όλα σχεδόν τα λογοτεχνικά είδη, σχεδόν όλους τους μύθους και μεγάλο αριθμό σπουδαίων φιλοσοφικών δογμάτων, η ελληνική γλώσσα δεν αποτελεί μόνο μέσο πρόσβασης στα ίδια τα κείμενα. Είναι εξίσου αλήθεια ότι το ποιόν της ελληνικής γλώσσας διαμόρφωσε το ποιόν των έργων. 
Οπως επιχειρεί να δείξει η συγγραφέας σε αυτό το ύστατο εγχειρίδιο ελληνικών με πλήθος παραδειγμάτων, τα λογοτεχνικά έργα επιβλήθηκαν μέσα στους αιώνες ακολουθώντας μια συνεχή ροή από επινοήσεις που επέτρεπαν στη γλώσσα να ανανεώνεται, προσδίδοντάς της μια αίσθηση γλωσσικής έκφρασης η οποία συνδυάζει ακρίβεια και ομορφιά. Εκπλήσσεται κανείς από την ικανότητα της γλώσσας αυτής να εκφράζει τόσες ποιητικές και φιλοσοφικές ανακαλύψεις, σημειώνει η Ρομιγύ. Το πυκνό αισχύλειο ύφος συνοδεύεται από υποβλητικές παρομοιώσεις και επινοήσεις λέξεων σπάνιας τόλμης: «αργυραμοιβός σωμάτων» ήταν ο θεός του πολέμου Αρης, σαν μικροτραπεζίτης που αντάλλασσε τους νεκρούς όπως ανταλλάσσουμε νομίσματα. Η ευρηματικότητα συνεχίζεται όταν αποκαλεί την ωραία Ελένη «πολυλάνωρ», δηλαδή γυναίκα με πολλούς άντρες, ενώ για το όνομά της σχολιάζει ότι Ελένη σημαίνει «ελένας» (από το ελείν και ναυς), «αυτή που ρημάζει τα καράβια» (Καραβοπνίχτρα). Μάλιστα, η ευφάνταστη υβριστική έκφραση του Αριστοφάνη «κρουνοχυτρολήραιον ει»- λέξη που κατασκεύασε ο ποιητής από τον κρουνό (πηγή), τον χύτρο (τσουκάλι) και το ληρέω (μωρολογώ), για να πει «είσαι ανόητος πολυλογάς»- έχει επιβιώσει, κάτι που πιθανότατα γνώριζε η Ρομιγύ αλλά όχι οι αναγνώστες της, παραλλαγμένη ως τις μέρες μας: «είσαι κρασοκανάτας». ΄
Τα πράγματα σοβαρεύουν όταν έχουμε τη δημιουργία λέξεων ή παραγώγων που επιτρέπουν ακριβέστερη νοηματοδότηση σε ιδέες και νοήματα. «Σήμερα είμαστε σε θέση να αποτιμήσουμε το μέγεθος της αθηναϊκής ευρηματικότητας η οποία, ακριβώς στο κατώφλι του 5ου αιώνα π.Χ., δημιούργησε εντελώς συνειδητά τη λέξη «δημοκρατία». Ο όρος επινοήθηκε ταυτόχρονα με το πολιτικό σύστημα που περιέγραφε και που ίδρυσαν τότε οι Αθηναίοι» γράφει η Ρομιγύ. Την ίδια εποχή γίνεται η διάκριση μεταξύ «ηγεμονίας» και «αυτοκρατορίας», δημοκρατίας και δημαγωγίας, ταξινομούνται οι διάφορες μορφές συγκρότησης μιας πολιτείας. «Ολα αυτά εγγράφονται στον 5ο αιώνα, στον αιώνα της αθηναϊκής ακτινοβολίας, αλλά εγγράφονται πλέον και στις οριστικές κατακτήσεις του πνεύματος και της γλώσσας». Η επινόηση λέξεων και ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου πήγαιναν μαζί με την εκλέπτυνση της πολιτικής ανάλυσης. Και παρ΄ όλο που η ελληνική θεωρείται σήμερα νεκρή γλώσσα, μια πλειάδα λέξεων που κατασκευάζονται στη Δύση για να προσδιορίσουν νέες πραγματικότητες είναι ελληνικές- το τηλέφωνο, ο φιλοτελισμός, η ψυχανάλυση. Ακόμη και το όνομα Ευρώπη είναι ελληνικό. Ανήκει στην πριγκίπισσα που ερωτεύεται ο Δίας όταν τη βλέπει να παίζει με τις φίλες της στην παραλία της Σιδώνας. «Είτε μιλάμε για γλώσσα είτε για λογοτεχνία ή για τέχνη, η ελληνική κληρονομιά δεν είναι απλώς μια κληρονομιά κοινή σε όλους τους λαούς της Ευρώπης» καταλήγει η Ρομιγύ. «Είναι ο αρχικός πυρήνας, η “μαγιά” θα λέγαμε της Ευρώπης». Και ακόμη παραπέρα: με τρόπο σταθερό και επίμονο, μέσα από την αρχαία τραγωδία ή την πολιτική επιστήμη, τη μυθολογία ή την ιστορία, το ελληνικό πνεύμα επικεντρώθηκε στην «ανθρώπινη κατάσταση» και όχι στις ιδιαιτερότητες του «ιδιωτεύοντος» ανθρώπου.
«Είναι σίγουρο ότι οι Ελληνες και βίαιοι ήταν, και πολέμους, ακόμα και εμφύλιους, έκαναν. Αυτά είναι τα γεγονότα. Αλλά, όμως, υπάρχουν και τα κείμενα. Κι αυτά εκφράζουν ομόθυμα την άποψη ότι είναι φοβερό να ζει κανείς μέσα στη βία, ότι πρέπει να την ελαττώσουν και να τη σταματήσουν. Ολα τα αρχαία ελληνικά κείμενα που μας έχουν παραδοθεί καταδικάζουν τον πόλεμο με τέτοια δύναμη που παραμένουν μέχρι σήμερα πρότυπα» είπε η αδιαφιλονίκητη μεγάλη κυρία των ελληνικών σπουδών σε παλαιότερη συνέντευξή της στο περιοδικό «Le Ρoint». Για αυτόν τον λόγο έμαθε ελληνικά ο Λουκιανός από τα Σαμόσατα της Συρίας τον 2ο αιώνα μ.Χ., και έγινε τόσο διάσημος συγγραφέας που ενέπνευσε τον Ερασμο στο Ρότερνταμ, τον 15ο αιώνα, ο οποίος βοηθάει τώρα με τη σειρά του τους νεαρούς απογόνους των Γαλατών χιλιόμετρα μακριά από την πατρίδα του να ανακαλύψουν την ελληνική γλώσσα. Κατά τη Ζακλίν ντε Ρομιγύ, η κρίση της εποχής μας αφορά ουσιαστικά στην πραγματικότητα την οργάνωση της εκπαίδευσης διότι, κατά γενική ομολογία, τα ελληνικά απολαμβάνουν την εύνοια των περισσοτέρων μας.
Εκδόσεις Ωκεανίδα
(Πηγή: Το Βήμα)

Εκδήλωση για την επέτειο του Πολυτεχνείου στο Πανεπιστήμιο Βαρσοβίας

Φοιτητές του Παν/μίου Βαρσοβίας παρακολουθούν την εκδήλωση για την επέτειο του Πολυτεχνείου

Εκδήλωση για την επέτειο του Πολυτεχνείου πραγματοποιήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2009 στο Εργαστήριο Ελληνικών Σπουδών του Ινστιτούτου Διεπιστημονικών Ερευνών “Artes Liberales” (IBI AL) στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας. Για την εξέγερση του Πολυτεχνείου μίλησαν οι διδάσκοντες Γιώργος Κοϊνάς και Μαρία Καραμπάτσα, καθώς και ο δημοσιογράφος Νίκος Κομίνης, ακόλουθος τύπου στο Γραφείο Τύπου και Επικοινωνίας Βαρσοβίας. Προβλήθηκε βίντεο με υλικό από την περίοδο των γεγονότων του Πολυτεχνείου και ακολούθησε συζήτηση με τους φοιτητές.
Στην εκδήλωση τιμήθηκε ο Νίκος Κομίνης για την προσφορά του κατά την διάρκεια της υπηρεσίας του στο Γραφείο Τύπου Βαρσοβίας και την συνεργασία του με το Πανεπιστήμιο.

Σύνδεσμος (Link) στην ιστοσελιδα του Πανεπιστημίου

Η καθηγήτρια Μ. Borowska ευχαριστεί τον Ν. Κομίνη