Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ “Γιατί το Βυζάντιο”

Γλύκατζη-Αρβελέρ Ελένη

Γιατί το Βυζάντιο

Το «Γιατί το Βυζάντιο», το καινούργιο βιβλίο της Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ, γραμμένο απευθείας στα ελληνικά, αποτελεί ένα απόσταγμα σχεδόν βιωματικό, από την πολύχρονη διδασκαλία της διαπρεπούς βυζαντινολόγου στη Σορβόννη. Απευθύνεται στο ευρύ κοινό και ειδικά σε εκείνους που τους απασχολεί το ζήτημα της ελληνικής ιστορικής συνέχειας.
«Το πόνημα αυτό», αναφέρει η ίδια, «απευθύνεται σε όσους από τους Νεοέλληνες ταλανίζονται με το πρόβλημα της ελληνικής ιστορικής συνέχειας και στους ξένους (κυρίως τους Δυτικοευρωπαίους και τους Αμερικανούς βλαστούς τους) που αρκούνται στην επιλεκτική γνώση του παρελθόντος τους, άσχετα από κάθε ιστορική πραγματικότητα και με μόνο μέλημα τη δικαίωση μιας σύγχρονης πολιτικής προσέγγισης, που υπαγορεύουν συμφέροντα και ενδιαφέροντα, ξένα συχνά από την ιστορία και το αντικείμενό της».
Η συγγραφέας επιχειρεί να αποσαφηνίσει το Βυζάντιο δια του Βυζαντίου, με πολλαπλές αναφορές σε κείμενα – κλειδιά (Τριακονταετηρικός του Ευσεβίου, Κοσμογραφία του Κοσμά Ινδικοπλεύστη, Τακτικά του Λέοντος ΣΤ’ τυο Σοφού, Βίος Ιακώβου του Νεοφωτίστου, Σχόλια του Τζέτζη, Επαναγωγή κ.ά.), τα οποία, κατά τη γνώμη της, εκφράζουν συνοπτικά τα χαρακτηριστικά της βυζαντινής ψυχοσύνθεσης ή σημαδεύουν παραστατικά τομές και στροφές της ιστορίας του Βυζαντίου.
Ο στόχος της Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ είναι ο εξής, όπως τον διατυπώνει στον Πρόλογό της: «Να βάλω, κατά το δυνατόν, έστω εκ του πλαγίου και λάθρα σχεδόν, το Βυζάντιο στη θέση που τα επιτεύγματά του μας υπαγορεύουν: να πω συνοπτικά, εννοώ, αυτά που το αναδεικνύουν ως την πρώτη ευρωπαϊκή αυτοκρατορία και που εξηγούν, όχι μόνο το πολιτιστικό μεγαλείο του (και αυτό ανεπαρκώς ακόμη γνωστό), αλλά και την ασυνήθη για παγκόσμια δύναμη (όπως ήταν κάποτε το Βυζάντιο) μακροβιότητά του».
Η επιλογή των θεμάτων που αναπτύσσονται σχετίζεται κυρίως με φαινόμενα μακράς διαρκείας και μπορούν να ερμηνεύσουν το «Γιατί» της βυζαντινής πολιτικής εμβέλειας (εξ ου και ο τίτλος «Γιατί το Βυζάντιο»).
Αναλύονται οι σχέσεις της πολιτείας με την εκκλησία (αυτοκράτορα και πατριάρχη), του κέντρου με την περιφέρεια (Κωνσταντινούπολης και επαρχιών), του Βυζαντίου με τους πολυποίκιλους γείτονές του, φίλους, συμμάχους ή εχθρούς. Οι συνοριακές συρρικνώσεις, οι δογματικές διαμάχες, οι στρατιωτικοπολιτικές αντιπαλότητες και οι άνισες κοινωνικές διαβαθμίσεις που ρύθμιζαν την καθεστηκυία τάξη εξηγούν τη δυσκολία της βυζαντινής κοινωνίας αλλά και της πολιτικής να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των καιρών. Η πτώση της αυτοκρατορίας πρώτα στα χέρια των Σταυροφόρων (1204) και τελικά στους Οθωμανούς (1453) προλογίζουν την χαλεπότητα της μετέπειτα εποχής που θεμέλιό της ωστόσο μένει η πολύχρονη βυζαντινή εμπειρία: θρησκευτική, ιδεολογική και βιωματική. Απόηχός της ως τις μέρες μας μπορεί να θεωρηθεί η αμφίσημη σχέση των Νεοελλήνων με τη Δύση και με την Ανατολή, πρόβλημα της νεοελληνικής ταυτότητας.
Εκδόσεις: Ελληνικά Γράμματα

Advertisement

Cultural ties with Georgia

(GREEK NEWS AGENDA) The Institute of Classical, Byzantine and Modern Greek Studies of the Tbilisi State University has undertaken the initiative to compile the first Modern Greek-Georgian Dictionary, containing 50,000 words. The project was funded by the Kostas and Eleni Ourani Foundation. 

The Greek element has been present in Georgia since antiquity. The first trips had commercial purpose and within years, the first cultural enclaves were established.
The two early Georgian kingdoms of late antiquity were known to ancient Greeks as Iberia in the east and Colchis in the West.
The Western part was strongly influenced by Greek culture – as evidenced in Greek mythology and the story of Jason seeking the Golden Fleece in Colchis – and the eastern part by the Persians.
Greeks in Georgia established ties with the Byzantine Empire, building on a common religious background.
Until recently (1989), the Greek community in Georgia counted some 100,000 residents, but nowadays the population totals between 15,000- 20,000. 
Ministry of Foreign Affairs: Greeks in Georgia; Photo: “The Argonauts”, a publication by the Institute of Classical, Byzantine and Modern Greek Studies of the Tbilisi State University.

Greece: Maria Callas Honored by the Prespes Festival

(GREEK NEWS AGENDA)  The 2008 Prespes festival celebrated its 20 years of life on August 29-30. As is the case every year, events were held in the remains of the basilica on the island of Aghios Achilleios in the Mikri Prespa lake. This year’s festival was of special importance, given that guests included President of the Hellenic Republic Karolos Papoulias and Minister of Foreign Affairs Dora Bakoyannis – Bakoyannis sent a message of friendship and collaboration to neighboring Former Yugoslav Republic of Macedonia.  An exhibition of Maria Callas memorabilia opened at the Museum of Contemporary Art in the city of Florina. Showcasing Maria Callas memorabilia (previously on display at the Greek Parliament in Athens), the exhibition was inaugurated in the presence of choreographer Maria Hors and curated by acclaimed set designer Yiannis Metzikoff. During the opening ceremony, President Papoulias honoured filmmaker Theo Angelopoulos, whose work has often been set in the region’s remote landscapes. The programme featured tributes to Greek songwriters Vassilis Tsitsanis and Stelios Kazantzidis among other events, while participants included Dionysis Savvopoulos, Eleni Karaindrou and Goran Bregovic. Kathimerini daily: Art and Politics Come Together at Prespes Festival

Theo Angelopoulos Retrospective / Eleni Karaindrou Concert / International Film Festival in Wroclaw (17-27/7/2008)

Theo Angelopoulos Retrospective was included in the 8^th edition of Wroclaw’s International Film Festival, a prominent film event which took place from the 17 ^th through the 27^th of July.

The screening of Greek director’s masterpieces was followed by Eleni Karaindrou concert (on 26^th of July, at the Wroclaw Opera House), with compositions for Angelopoulos’ films.

The concert was attended by the Greek Ambassador in Warsaw Pantelis Carcabassis, Theo Angelopoulos, Petros Markaris, writer -who collaborated with Angelopoulos on many screenplays- Festival director Roman Gutek and the film critic Michel Dimopoulos.

After the concert, a reception honoring Theo Angelopoulos and Eleni Karaindrou was held by the Greek Embassy and the Press and Communication Office in Warsaw.

As part of the event, photographer Dimitris Sofikitis exhibited his work documenting Angelopoulos film “The Weeping Meadow”.