Διάλεξη της προϊσταμένης του Γραφείου Τύπου στο Πανεπιστήμιο του Πόζναν για την βενετοκρατούμενη Κρήτη (22/2/2013)

Διάλεξη με θέμα «Η περίοδος της βενετοκρατίας στην Κρήτη» έδωσε η προϊσταμένη του Γραφείου Τύπου Βαρσοβίας, Μαρία Μονδέλου, στο Πανεπιστήμιο του Πόζναν στις 22 Φεβρουαρίου.
Η διάλεξη πραγματοποιήθηκε ύστερα από πρόσκληση του Τμήματος Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου του Poznan “Adam Mickiewicz”, με πρωτοβουλία τoυ λέκτορα Νεοελληνικής Φιλολογίας, Χρήστου Μπιντούδη.
Στο πλαίσιο διαλέξεων της Μ. Μονδέλου σε πολωνικά πανεπιστήμια στη διάρκεια του εκάστοτε ακαδημαϊκού έτους από το 2009 και εξής, η συγκεκριμένη ομιλία απευθυνόταν σε μέλη του διδακτικού και επιστημονικού προσωπικού, φοιτητές και μεταπτυχιακούς φοιτητές του Τμήματος Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου του Πόζναν.
Ως προς το περιεχόμενο της διάλεξης, στο πρώτο μέρος παρουσιάστηκαν τα σημαντικότερα ορόσημα των μακραίωνων ελληνο-βενετικών σχέσεων, ποικίλες όψεις της ιστορίας της βενετοκρατίας στον ελληνικό χώρο, καθώς και τα χαρακτηριστικά της βενετικής κυριαρχίας, ενώ επισημάνθηκαν συμπεράσματα των σύγχρονων ερευνών, οι οποίες αποδεικνύουν την ύπαρξη ενός κοινού ελληνο-βενετικού πολιτισμού, καρπού της δυτικής και της βυζαντινής παράδοσης.
Αναλύθηκαν τα κύρια γνωρίσματα της ιστορίας μίας από τις σημαντικότερες βενετικές κτήσεις, της Κρήτης, καθώς και τα χαρακτηριστικά των τεσσάρων μεγαλύτερων πόλεων της εποχής (Χάνδακας, Χανιά, Ρέθυμνο, Σητεία). Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στη λεγόμενη «Κρητική Αναγέννηση» και σε επιτεύγματα του βενετο-κρητικού πολιτισμού της ύστερης περιόδου (με ενδεικτικά παραδείγματα από την λογοτεχνία, την ποίηση, την ζωγραφική, το θέατρο, την αρχιτεκτονική κλπ.).
Στη συνέχεια, παρουσιάστηκαν συνοπτικά τα κυριότερα χαρακτηριστικά της βενετικής κυριαρχίας στη Σητεία (πόλη και ύπαιθρος), κυρίως κατά την ύστερη περίοδο της βενετοκρατίας (16ος και 17ος αι.), οι θεσμοί που εισήγαγε η Βενετία στην πόλη, η κοινωνική διαστρωμάτωση της πόλης και της υπαίθρου, οι κοινωνικές σχέσεις, τα χαρακτηριστικά της οικονομίας, η μορφή της πόλης και ο τρόπος ζωής των κατοίκων. Ειδική μνεία έγινε σε ιστορικά στοιχεία για τον καταγόμενο από την Σητεία Βιτσέντζο Κορνάρο, τον πιθανολογούμενο ως ποιητή του Ερωτόκριτου, έργο το οποίο αποτελεί αντικείμενο σπουδών των φοιτητών του Τμήματος Νεοελληνικής Φιλολογίας.
Παρουσιάστηκαν, επίσης, στους φοιτητές αντίγραφα ανέκδοτων χειρογράφων της εποχής και αναγνώστηκε τμήμα του περιεχομένου τους, ενώ ενημερώθηκαν και για την δράση του μοναδικού ερευνητικού ιδρύματος της Ελλάδας στο εξωτερικό, του Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας, όπου η Μ. Μονδέλου υπήρξε υπότροφος-ερευνήτρια.

Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ “Γιατί το Βυζάντιο”

Γλύκατζη-Αρβελέρ Ελένη

Γιατί το Βυζάντιο

Το «Γιατί το Βυζάντιο», το καινούργιο βιβλίο της Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ, γραμμένο απευθείας στα ελληνικά, αποτελεί ένα απόσταγμα σχεδόν βιωματικό, από την πολύχρονη διδασκαλία της διαπρεπούς βυζαντινολόγου στη Σορβόννη. Απευθύνεται στο ευρύ κοινό και ειδικά σε εκείνους που τους απασχολεί το ζήτημα της ελληνικής ιστορικής συνέχειας.
«Το πόνημα αυτό», αναφέρει η ίδια, «απευθύνεται σε όσους από τους Νεοέλληνες ταλανίζονται με το πρόβλημα της ελληνικής ιστορικής συνέχειας και στους ξένους (κυρίως τους Δυτικοευρωπαίους και τους Αμερικανούς βλαστούς τους) που αρκούνται στην επιλεκτική γνώση του παρελθόντος τους, άσχετα από κάθε ιστορική πραγματικότητα και με μόνο μέλημα τη δικαίωση μιας σύγχρονης πολιτικής προσέγγισης, που υπαγορεύουν συμφέροντα και ενδιαφέροντα, ξένα συχνά από την ιστορία και το αντικείμενό της».
Η συγγραφέας επιχειρεί να αποσαφηνίσει το Βυζάντιο δια του Βυζαντίου, με πολλαπλές αναφορές σε κείμενα – κλειδιά (Τριακονταετηρικός του Ευσεβίου, Κοσμογραφία του Κοσμά Ινδικοπλεύστη, Τακτικά του Λέοντος ΣΤ’ τυο Σοφού, Βίος Ιακώβου του Νεοφωτίστου, Σχόλια του Τζέτζη, Επαναγωγή κ.ά.), τα οποία, κατά τη γνώμη της, εκφράζουν συνοπτικά τα χαρακτηριστικά της βυζαντινής ψυχοσύνθεσης ή σημαδεύουν παραστατικά τομές και στροφές της ιστορίας του Βυζαντίου.
Ο στόχος της Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ είναι ο εξής, όπως τον διατυπώνει στον Πρόλογό της: «Να βάλω, κατά το δυνατόν, έστω εκ του πλαγίου και λάθρα σχεδόν, το Βυζάντιο στη θέση που τα επιτεύγματά του μας υπαγορεύουν: να πω συνοπτικά, εννοώ, αυτά που το αναδεικνύουν ως την πρώτη ευρωπαϊκή αυτοκρατορία και που εξηγούν, όχι μόνο το πολιτιστικό μεγαλείο του (και αυτό ανεπαρκώς ακόμη γνωστό), αλλά και την ασυνήθη για παγκόσμια δύναμη (όπως ήταν κάποτε το Βυζάντιο) μακροβιότητά του».
Η επιλογή των θεμάτων που αναπτύσσονται σχετίζεται κυρίως με φαινόμενα μακράς διαρκείας και μπορούν να ερμηνεύσουν το «Γιατί» της βυζαντινής πολιτικής εμβέλειας (εξ ου και ο τίτλος «Γιατί το Βυζάντιο»).
Αναλύονται οι σχέσεις της πολιτείας με την εκκλησία (αυτοκράτορα και πατριάρχη), του κέντρου με την περιφέρεια (Κωνσταντινούπολης και επαρχιών), του Βυζαντίου με τους πολυποίκιλους γείτονές του, φίλους, συμμάχους ή εχθρούς. Οι συνοριακές συρρικνώσεις, οι δογματικές διαμάχες, οι στρατιωτικοπολιτικές αντιπαλότητες και οι άνισες κοινωνικές διαβαθμίσεις που ρύθμιζαν την καθεστηκυία τάξη εξηγούν τη δυσκολία της βυζαντινής κοινωνίας αλλά και της πολιτικής να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των καιρών. Η πτώση της αυτοκρατορίας πρώτα στα χέρια των Σταυροφόρων (1204) και τελικά στους Οθωμανούς (1453) προλογίζουν την χαλεπότητα της μετέπειτα εποχής που θεμέλιό της ωστόσο μένει η πολύχρονη βυζαντινή εμπειρία: θρησκευτική, ιδεολογική και βιωματική. Απόηχός της ως τις μέρες μας μπορεί να θεωρηθεί η αμφίσημη σχέση των Νεοελλήνων με τη Δύση και με την Ανατολή, πρόβλημα της νεοελληνικής ταυτότητας.
Εκδόσεις: Ελληνικά Γράμματα

Orthodoxy and Innovation

(GREEK NEWS AGENCY)   Orthodoxy and Innovation in the Greek-speaking world from Byzantium to the 21st century, June 5-7 2009, University of Copenhagen, Denmark. The symposium touches upon a theme which has been seldom researched within European cultural, social and religious studies. The symposium will attempt to understand how the Orthodox Church and theology have been, through innovation, a contributory cause of change in society and culture in different historic periods. University of Copenhagen: Studying Modern Greek; European Society of Modern Greek Studies: Upcoming Conferences

Mount Athos Splendor in Paris

(GREEK NEWS AGENDA)

After the exhibition “Byzantium 330-1453” organised by the Royal Academy of Arts in London, a considerable ensemble of treasures from the monastic community of Mt Athos will go on display in Paris for the first time outside Greece with 60 artefacts on public display for the first time outside the Holy Mountain. The exhibition Mount Athos and the Byzantine Empire: Treasures of the Holy Mount  opens at the Petit Palais on April 10 and runs through July 5.  It is organised jointly by the Ministry of Foreign Affairs and the Holy Community of Mount Athos, in association with the Ministry of Culture.The exhibition “is a particularly important international cultural event […] that aspires to show France and the rest of Europe the traditions of Mount Athos,” stressed FM Dora Bakoyannis at a press conference on April 1, presenting the exhibition. Le Petit Palais: Le Mont Athos et l’Empire byzantin, Trésors de le Sainte Montagne; Church of Greece: Digital Map of the Cultural Treasures of the Church of Greece; Greek News Agenda:Byzantium: a Breathtaking exhibition; Secretariat General of Information: Mount Athos. The monastic state

The Impact of Byzantium

(GREEK NEWS AGENDA)   The 18th Runciman Lecture was delivered on February 5, at King’s College London by distinguished Professor Judith Herrin, whose latest book “Byzantium: the Surprising Life of a Medieval Empire” has been recently translated into Greek. Under the title “We are all children of Byzantium”, Professor Herrin traced, during her lecture, some of the less obvious ways in which Byzantium continues to have an impact on world civilization today.  Noting that thanks to the efforts of a multitude of scholars -as well as events such as the ongoing exhibition at the Royal Academy of Arts “Byzantium 330-1453“- many of the negative stereotypes traditionally associated with Byzantium are being countered by substantive demonstrations of what the empire achieved in its millennial history, she drew attention to the “larger family” of “real, symbolic and imagined children of Byzantium” that enriches our perception of the great civilization. Kathimerini daily (7/2/09): “We are all the children of Byzantium” (abridged version of Professor Herrin’s lecture) 

Byzantine in London

(GREEK NEWS AGENDA)   Presenting the “Byzantium 330–1453” exhibition which is currently hosted at the Royal Academy of Arts in London, curator of the exhibition and Professor at the University of Thessaly Maria Vassilaki will deliver a lecture on the topic on November 24. The lecture is organised by the London Hellenic Centre and will take place on its premises.

Journal for Byzantine Studies on Line

(GREK NEWS AGENDA)   Taking into consideration the latest developments in scientific publishing, the Institute for Byzantine Research of the National Hellenic Research Foundation has reevaluated the aims of ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ, a journal it has published since 1966. Under the new name BYZANTINA SYMMEIKTA, it has become a peer-reviewed open access journal with well-defined processes and scope and it is freely accessible at: www.byzsym.org   It’s printed version will be published at the end of each year. By visiting the journal’s website, academics and researchers in the field of Byzantine Studies can, from now on, submit articles and book reviews. BYZANTINA SYMMEIKTA publishes original articles and book reviews in Greek, English, French, German and Italian.  Institute for Byzantine Research: Ιnternational peer-reviewed open access journal in Byzantine Studies

Visit Greece: The Mani Region

(GREEK NEWS AGENDA)    The Mani region of the Peloponnese is characterised by grey rocky mountains. With fertile land scarce, blood-feuds were a way of life, so families constructed towers to use as refuges. In the Diros caves, once inhabited by Neolithic people, visitors are taken on a boat trip along the subterranean river through narrow tunnels and immense caverns filled with clusters of stalactites and stalagmites. “Mani: Travels in the Southern Peloponnese” by Patrick Leigh Fermor is part travelogue, part evocation of the past and a glorious fusion of imagination and history by one of the greatest of Greece’s philhellene writers. Fermor’s account of his journey through Mani peninsula, an inspiring and untouched region of the Peloponnese, unlocks the secrets of the local people and culture whose roots stretch back to Byzantium. Sir Patrick Michael Leigh Fermor, is a British author, scholar and soldier, who played a prominent role behind the lines in the Battle of Crete during World War II. He is considered as one of the world’s great travel writers. The Mani Peninsula attracts visitors for its magnificent castles, stunning scenery, and superb beaches. Mani is also known for unique culinary products and what is probably the world’s best extra-virgin olive oil. Webguide: www.maniguide.info